چشم انسان یکی از حیاتی ترین و حساس ترین ارگان های بدن است که قدر و ارزش آن را فقط زمانی متوجه می شویم که دچار ضعیف شدن چشم و بیماری شده ایم، زمانی که دیگر دیر شده است و مجبور به استفاده از عینک طبی و یا درمان های پیچشده هستیم.
چشم انسان هر روز بیش از 100 هزار بار حرکت می کند تا به ما کمک کند بهتر محیط اطراف خود را ببینیم. بنابراین نیاز به محافظت و تغذیه مناسب دارد تا بتواند عملکرد بهتری داشته باشد. هر گونه سهل انگاری و بی احتیاطی میتواند منجر به ضعیف شدن چشم و آسیب به آن شود. شما هم شاید این جملات تکراری را شنیده اید.
“اینقدر از گوشی استفاده نکن چشم هات ضعیف میشن”
“تو تاریکی تلویزیون نگاه نکن چشمات ضعیف میشن”
“میوه و سبیجات بخور برای تقویت چشمات مناسب اند”
“کمتر پای سیستم بمون و به چشمات استراحت بده اینطور پیش بره چشمت ضعیف می شه”
اینها همگی نمونه هایی از توصیه هایی است که چه در کودکی از والدینمان شنیده ایم و چه در بزرگسالی از دوستان و اطرافیانمان، توصیه هایی که همگی به ما در مورد ضعیف شدن چشم هشدار می دهند.
امروز ما می خواهیم در این مقاله به صورت جامع و کامل به این موارد بپردازیم که دلایل ضعیف شدن چشم چیست؟ چه عادت های بدی منجر به ضعیف شدن چشم می شوند و برای پیشگیری از ضعیف شدن چشم هایمان چه کاری باید انجام دهیم.
;
ضعیف شدن چشم چیست؟
هرگونه ناتوانی و اختلال در عملکرد طبیعی سیستم بینایی را ضعف بینایی و یا اختلال بینایی گفته می شود. برخی اختلال ها مثل دوربینی و نزدیک بینی با خرید عینک طبی، لنز تماسی و درمان با دارو و جراحی تا حدودی قابل اصلاح هستند و اما برخی دیگر نه.
به هر حال ضعیف شدن چشم می تواند عملکرد روزانه شما را مختل کند و باعث ایجاد محدودیت برای شما در انجام بسیاری از مشاغل و حرفه ها مثل رانندگی، کار با کامپیوتر و تحصیل و غیره شود. شناخت دقیق این ارگان حیاتی و راهکارهای پیشگیری و حتی تشخیص به موقع با مراجعه به چشم پزشک و یا اپتومتریست می تواند از پیشرفت و بروز اختلالات جدی تر جلوگیری کند.
مهمترین نشانه های ضعیف شدن چشم
نزدیک بینی یا Myopia
یکی از نشانه های ضعیف شدن چشم نزدیک بینی است که به معنای دیدن بهتر اشیاء نزدیک نسبت به اشیائ دورتر است. چشم انسان دارای یک شکل طبیعی است که با کوچکترین تغییر منجر به ایجاد اختلال در بینایی می شود. نور پس از عبور از عدسی بر روی شبکیه چشم متمرکز می شود، در افرادی که به نزدیک بینی مبتلا هستند با شکست نادرست نور بازتابی از اشیاء، در جلوی شبکیه افراد اشیاء نزدیک را به وضوح می بینند.
جهت رزرو نوبت بینایی سنجی اینجا کلیک کنید
دوربینی یا Hyperopia
دومین نشانه ضعیف شدن چشم دوربینی است که دقیقا برعکس نزدیک بینی می باشد به این معنا که وقتی نور بازتابی از اشیاء پس از عبور از عدسی در پشت شبکیه متمرکز شود افراد مبتلا به دوربینی هستند و اشیاء دور را به وضوح خواهند دید
تاری دید یا Blurred Vision
از نشانه های دیگر ضعیف شدن چشم می توان به تاری دید اشاره کرد، تاری دید می تواند ناشی از هرگونه اختلال در عملکرد چشم باشد. دوربینی، نزدیک بینی، آب مروارید، قوز قرنیه و آستیگمات و غیره می توانند همگی از دلایلی باشند که منجر به تاری دید شوند. افرادی که با تاری ناگهانی دید مواجهه می شوند باید در اسرع وقت به چشم پزشک و یا اپتومتریست مراجعه کنند تا با معاینه دقیق علت تاری دید شناسایی شود و از پیشرفت و آسیب های جبران ناپذیر به چشم جلوگیری شود.
سر درد
سردرد هایی که دلایل مشخصی برای آن وجود ندارد را جدی بگیرید. بسیاری از افرادی که به چشم پزشک یا اپتومتریست مراجعه می کنند از سر دردهای مزمن و سردرد های مکرر گلایه و شکایت می کنند. این نشانه رایج ضعیف شدن چشم در به علت فشار ناشی از چشم در اثر اختلال یا بیماری چشم اتفاق می افتد. البته همه سردرد ها ناشی از ضعیف شدن چشم نیستند و ممکن است به دلایلی دیگر از جمله بدخوابی، میگرن، بیماریهای صرع و خیره باشند. با این حال سردرد به ویژه در قسمت پیشانی یکی از نشانه هایی است که در صورت تکرار باید به پزشک مراجعه کرد.
دوبینی یا دید دوتایی
برخی از افراد یک شیء را به صورت دوتایی یا تصاویر مبهم چندتایی روی هم افتاده می بینند که در اصطلاح پزشکی به آن بیماری دوبینی گفته می شود. این افراد در زمان راه رفتن و یا انجام فعالیت با عدم تعادل و ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره مواجهه هستند.
فتوفوبیا یا حساسیت به نور
یکی دیگر از نشانه های ضعیف شدن چشم تحریک در مقابل نور زیاد یا کم است. برخی افراد به محض اینکه در معرض نور کم یا شدید قرار می گیرند واکنش نشان می دهند و مجبورند که چشمان خود را ببندند ویا بپوشانند. این اختلال می تواند ناشی از بیماری های دیگر چشم باشد.
جرقه زدن چشم
گاهی افراد از این گلایه می کنند که برخی مواقع فلاش های نوری را مشاهده می کنند که غیر واقعی هستند. این پدیده نورانی که در میدان دید شما اتفاق می افتد یکی از نشانه های ضعیف شدن چشم است که نیاز است با پزشک خود در میان بگذارید.
مگس پران یا شناورهای چشمی
برخی دیگر از افراد نیز بیان می کنند که اشکال مختلفی در جلوی چشم آنها حرکت می کند و آنها را آزار می دهد. این مشکل که با دیده شدن نقطه های سیاه و سفید، لکه های رنگی، نخ ها، تارعنکبوت یا شکل های مختلف در میدان بینایی همراه است از نشانه های ضعیف شدن چشم است.
لوچ شدن چشم ها Strabismus
چشم انسان به وسیله 6 ماهیچه هماهنگ کنترل می شود و کره چشم را به گونه ای هدایت می کنند که تصویر دیده شده از دو چشم در امتداد هم قرار گیرد و فرد به خوبی اشیاء را ببیند، بنابراین هر گونه عملکرد نامناسب آنها می تواند تصویر دیده شده از دو چشم را با مشکل مواجهه کند.
خستگی چشم
یکی دیگر از نشانه های رایج ضعیف شدن چشم است که بسیاری از افراد که فعالیت های سنگین کاری مانند رانندگی، خیاطی و یا کامپیوتر دارند با آن مواجهه هستند. قرار گرفتن چشم در معرض یک نور یکنواخت و عدم جابجایی آن برای مدت طولانی می تواند منجر به خستگی و در نتیجه ضعیف شدن چشم شود.
نقطه های سیاه در مقابل دید
دیدن نقاطی سیاه رنگ در مقابل چشم از دیگر علائم ضعیف شدن چشم است که در برخی افراد ممکن است مشاهده شود.
شب کوری
اختلال در دید شبانه از نشانه های ضعیفی چشم است که منجر به تاری دید در شب و یا نور کم می شود. این افراد در شب نمی توانند محیط اطراف خود را به وضوح ببیند و در هنگام رانندگی با مشکل مواجهه اند.
تماشای هاله هایی در اطراف نور
مشاهده این حالت نیز می تواند هشداری برای ضعیف شدن چشم شما و بیماری های مانند پیرچشمی و آب مروارید باشد.. اگر جزء این افراد هستید حتما به چشم پزشک مراجعه کنید و از سلامتی چشمان خودتان آگاه شوید.
درد پیشانی هنگام خیره شدن به یک جسم
دردهای ناگهانی مانند تیرکشیدن پیشانی در هنگام کار با کامپیوتر، خیاطی، رانندگی و غیره از نشانه های ضعیف شدن چشم است که ناشی از اسپاسم عضلات چشم و صورت می باشد.
دلایل ضعیف شدن چشم
دلایل ضعیف شدن چشم می تواند هم مورثی باشد و هم اکتسابی. سبک زندگی می تواند تاثیر بسیار زیادی بر بینایی ما داشته باشد و از آن محافظت کند یا باعث افزایش سرعت ضعیف شدن چشم شود. همه ما در طول روز عادت های رفتاری خوب و بد مختلفی داریم که برخی از این عادت های رفتاری ممکن است بر چشم های ما اثر منفی داشته و باعث تضعیف بینایی شود. در ادامه همین مقاله به علت های ضعیف شدن چشم می پردازیم که در سنین مختلف کودکی، جوانی و میانسالی و سالمندی می توانند مشترک باشند.
;
استفاده طولانی مدت از دستگاه های تولید کننده نور آبی
برخی از افراد ممکن است به دلیل شرایط کاری مجبور شوند ساعت ها پای کامپیوتر بشینند و یا کودکان و نوجوانانی که به صورت طولانی مدت با موبایل و کامپیوتر مشغول بازی و سرگرمی هستند و حتی افرادی که ساعت ها پای نمایشگرهای دیجیتال به تماشای فیلم می پردازند. همه این گروه ها در معرض بیماری های ناشی از ضعیف شدن چشم هستند و باید مراقب سبک زندگی خود باشند.
اگر در مراحل اولیه به پزشک مراجعه کنیم، می توانیم با خرید عینک های مخصوص کامپیوتر از ضعیف شدن چشمانمان پیشگیری کنیم. از طرفی هم باید در زمان استفاده طولانی مدت هر 20 دقیقه به مدت 20 ثانیه به فاصله ی 20 متری خود نگاه کنیم تا چشم استراحت کند و آسیب نبیند.
مصرف آب ناکافی
خشکی چشم یکی از بیماری های رایجی است که در اثر کاهش رطوبت و آب سطح چشم رخ می دهد. بنابر توصیه متخصین هر فرد به طور معمول باید 8 لیوان آب در طول روز مصرف کند.
تغذیه نامناسب
سطح فعالیت چشم در طول روز بسیار بالا است و مصرف نکردن سبزیجات سبز و هویچ که حاوی ویتامین های A و ث و بتاکاروتن هستند می تواند منجر به ضعیف شدن چشم شما شود.
بی خوابی و کم خوابی
نداشتن خواب کافی بین 6 تا 8 ساعت در طول شبانه روز می تواند منجر به درد چشم و فشار شود. حتی اگر احساس نیاز به خواب ندارید برای حفظ سلامتی چشمانتان لازم است که به میزان کافی بخوابید.
نگهداری نادرست از لنز
اگر شما هم از لنزهای تماسی رنگی و طبی استفاده می کنید باید به ضدعفونی و نگهداری صحیح لنزهای خود توجه کنید. لنز در طول استفاده آلودگی های محیطی و رسوبات پروتئنی چشم را به خود جذب می کند، بنابراین استفاده طولانی مدت و بدون ضدعفونی کردن آنها می تواند باعث ضعیف شدن چشم شود.
مالش بیش از حد چشم
یکی از عادت های بد رفتاری که منجر به مشکلات بینایی و در نهایت ضعیف شدن چشم می شود، مالیدن بیش از حد چشم است. این حرکت می تواند هم شروع کننده برخی بیماری های چشم مانند قوز قرنیه باشد و هم می تواند در تشدید برخی بیماری ها مثل آب مروارید و نزدیک بینی موثر باشد. اگر شما هم جزء این دسته از افراد هستید که بسیار زیاد چشمان خود را مالش می دهید بهتر است از همین الان تصمیم بگیرید که این عادت بد را ترک کنید.
عدم معاینه چشم
بر اساس توصیه متخصصین و انجمن های چشم پزشکی جهان همه ی افراد در طول زندگی خود باید به صورت مکرر هر دو تا سه سال یکبار به اپتومتریست یا چشم پزشک مراجعه کنند. تشخیص زود هنگام یکی از اصل های اساسی برای درمان هر بیماری است و شناسایی زودهنگام مشکلات بینایی که ما به صورت عادی متوجه آن نیستیم می تواند از پیشرفت و آسیب های جدی تر آن جلوگیری کند.
مصرف داروها
مصرف برخی داروها رطوبت چشم را کاهش و در نتیجه می تواند منجر به ضعیف شدن چشم شود.
مصرف مواد مخدر
مصرف مواد مخدر از جمله سیگار می تواند تأثیر بسیار منفی بر چشمان شما بگذارد و باعث ضعیف شدن چشم شود. بر اساس مطالعات بسیاری از بیماری ها در اثر مصرف سیگار بدتر می شوند، سیگار کشیدن در تشدید بیماری های چشمی مانند آب مروارید و دژنراسیون ماکولا و خشکی چشم بسیار موثر است. افراد سیگاری حتما باید با فاصله زمانی بسیار کوتاه تری با ویزیت اپتومتریست از سلامتی چشمان خودشان اطمینان حاصل کنند.
در معرض طولانی نور خورشید
اشعه فرابنفش نور خورشید دارای دو طول موج مضر A و B برای چشم است که فعالیت طولانی مدت در زیر نور آفتاب می توانند باعث بیماری های مثل آب مروارید و فتوکراتیک چشم شود. توصیه می شود اگر هر روز مجبورید ساعت های طولانی در معرض نور خورشید فعالیت کنید حتما از عینک آفتابی با UV400 استفاده کنید تا از ضعیف شدن چشم هایتان جلوگیری کنید.
بیماری ها
ضعیف شدن جشم همیشه ناشی از سبک زندگی اشتباه نیست بلکه برخی بیماری ها نیز باعث بیماری های چشمی می شوند. دیابت، میگرن، سکته، فشار خون، پره اکلامسی و پسوریازیس از جمله این بیماری ها هستند که از عوارض آنها ناراحتی های چشمی است. بنابراین اگر خود یا یکی از اعضای خانواده شما سابقه ی یکی از این بیماری ها را دارد، مراجعه به اپتومتریست و اطمینان از سلامت چشمانتان کار بیهوده ای نخواهد بود.
وراثت
ژنتیک یکی دیگر از فاکتور های تاثیر گذار بر ضعیف شدن چشم است که دوربینی و نزدیک بینی، کور رنگی و آب مروارید از جمله بیماری های مرتبط با آن هستند. اگر یکی از خانواده شما سابقه ی یکی از این بیماری ها دارد، بهتر است به یک اپتومتریست ویا چشم پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی عادت های بدی که منجر به ضعیف شدن چشم می شوند:
- کم خوابی و بد خوابی
- تغذیه نامناسب مانند عدم مصرف سبزیجات حاوی ویتامین های A ، ث و بتاکاروتن
- استفاده طولانی مدت از دستگاه های منتشرکننده نور آبی مثل کامپیوتر، تلویزیون و موبایل
- عدم استراحت مناسب چشم و انجام ورزش های لازم
- مصرف مواد مخذر مانند سیگار
- در معرض مداوم اشعه های A و B ماوراء بنفش نور خورشید
- تماشای تلویزیون، موبایل و حتی مطالعه در تاریکی
- مالیدن زیاد چشم ها
- مصرف پایین آب در طول شبانه روز
- سوء مصرف قطره های چشمی
راه کارهای جلوگیری از ضعیف شدن چشم
در مطالب بالا علائم ضعیف شدن چشم و دلایل آن به صورت جامع بیان شدند. برخی از این عوامل به سبک زندگی شما مرتبط هستند و نیازمند تغییرات اساسی است. رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و از سبزیجات تازه مثل هویج و کل بروکلی و اسفناج زیاد استفاده کنید. در طول روز میزان آب زیادی مصرف کنید و به مدت کافی بین 6 تا 8 ساعت در روز بخوابید. در هنگام کار با کامپیوتر هر 20 دقیقه، 20 ثانیه به فاصله 20 متری نگاه کنید و برای طولانی مدت با آن کار نکنید و بگذارید هر یک ساعت چند دقیقه چشمانتان استراحت کند ویا از عینک مخصوص کامپیوتر استفاده کنید. در هنگام تماشای تلویزیون فاصله مناسب را رعایت کنید و از تماشا در تاریکی خود دارید کنید. اینها تنها مواردی بودند که اشاره شدند به زندگیتان بنگرید و اگر هر یک از موارد اشاره شده را رعایت نمی کنید حتما به سرعت سبک زندگی خود را اصلاح کنید.
